Cykl organizowanych przez MF spotkań w ramach konsultacji podatkowych dotyczących oceny modelu dojrzałości Ram Wewnętrznego Nadzoru Podatkowego powoli dobiega końca. To dobry moment, aby podsumować dotychczasowe prace i ustalenia.
Celem konsultacji podatkowych było wypracowanie szczegółowych wytycznych w zakresie oceny poziomu dojrzałości Ram Wewnętrznego Nadzoru Podatkowego poprzez określenie wymagań odnoszących się do poszczególnych elementów RWNP oraz ustalenie zasad oceny ich jakości. Prace te będą więc miały przełożenie na wyznaczenie ramowych zasad uczestnictwa w Programie Współdziałania, w tym określenie minimalnych wymagań w zakresie jakości RWNP, jakie musi spełnić podmiot, który chce podpisać z Szefem KAS umowę o współdziałanie.
Model proponowany przez Ministerstwo Finansów ma jednak na tyle uniwersalny charakter, że będzie go można zastosować w dowolnej organizacji, również takiej, która nie planuje aplikacji do Programu Współdziałania.
Dotychczas w ramach trwających konsultacji odbyło się 5 spotkań o następującej tematyce:
W spotkaniach tych czynny udział brał zespół Tax Governance Crido, który wraz z przedstawicielami MF, firmami konsultingowymi, uczestnikami i spółkami rozważającymi przystąpienie do Programu Współdziałania oraz przedstawicielami innych podmiotów, w tym m.in. Instytutu Audytorów Wewnętrznych, debatował nad oczekiwanym kształtem modelu oceny dojrzałości RWNP.
Po zakończeniu tegorocznego cyklu spotkań Ministerstwo Finansów udostępniło kompletny model przeznaczony do testowania. Model jest dostępny tutaj:
Model do testowania i zgłaszania propozycji istotności atrybutów oraz uwag do modelu
natomiast słownik pojęć użytych w modelu tutaj:
Słownik pojęć_do zaopiniowania
W modelu wyodrębniono dziewięć obszarów RWNP:
W celu uszczegółowienia powyższych obszarów podzielono każdy z nich na zakresy, które z kolei dzielą się na atrybuty. W przypadku każdego atrybutu należy zweryfikować, na jakim poziomie 5-stopniowej skali dojrzałości (1. poziom ad-hoc, 2. poziom inicjalny, 3. poziom zdefiniowany, 4. poziom zarządzany, 5. poziom świadomy/zoptymalizowany) znajduje się dany atrybut.
Warto zaznaczyć, że poziom 3. zdefiniowany jest postrzegany przez fiskusa jako wystarczający do przystąpienia do Programu Współdziałania. Podatnik, który ten poziom osiągnął co do zasady spełnia poniższe kryteria: procesy są ustandaryzowane, udokumentowane i zakomunikowane, role i obowiązki zostały jasno określone, a szkolenia są planowane i dostosowane do potrzeb. Wyższe poziomy dojrzałości są „dla orłów” i odnoszą się głównie do większej integracji narzędzi IT, automatyzacji procesów, wdrożenia podatkowych wskaźników KPI i KRI oraz zaawansowanej analizy predykcyjnej.
Co więcej, każdemu z atrybutów nadano odpowiednio wagę 1 (podstawowy), 2 (istotny) lub 3 (krytyczny). Ocena atrybutu o większej wadze ma większe przełożenie na ostateczną ocenę poziomu dojrzałości podatkowej organizacji.
Przykładowo: w ramach Obszaru 9. Rola IT w zakresie funkcji podatkowej wyodrębniono 2 zakresy: Zapewnienie zgodności i rozwój systemów IT wspierającymi funkcję podatkową (w ramach którego zawierają się atrybuty: Zarządzenie zgodnością systemów IT z wymaganiami prawa i regulacjami wewnętrznymi i Zarządzenie systemami IT – obydwa atrybuty mają wagę 3) oraz Bezpieczeństwo Systemu IT (w ramach którego zawierają się atrybuty: Zabezpieczenie systemu teleinformatycznego przed utratą lub brakiem dostępności danych i Zabezpieczenie systemu teleinformatycznego przed nieuprawnionym dostępem – obydwa atrybuty mają wagę 1).
Przy każdym z atrybutów wskazano, czy jest atrybutem fakultatywnym, jaką przyznano mu wagę a także na jakim jest poziomie dojrzałości. Na podstawie wyliczonych ocen atrybutów (waga x poziom dojrzałości) wyliczana jest średnia ważona, która decyduje o ocenie danego zakresu. Natomiast średnia arytmetyczna z zakresów decyduje o ocenie poziomu dojrzałości każdego z obszarów, a następnie średnia arytmetyczna z obszarów wyznacza ogólną ocenę poziomu RWNP. Tak skonstruowany model dojrzałości pozwala na opartą o jednolite kryteria ocenę każdego podmiotu ubiegającego się o możliwość przystąpienia do Programu Współdziałania.
Zaznaczyć należy jednak, że zastosowanie ma tutaj zasada stosuj lub wyjaśnij (ang. comply or explain), w myśl której kryteria opisane w modelu należy traktować jako wskazówkę, a nie bezwzględne wytyczne.
Pomimo licznych zalet, model można z pewnością udoskonalić – zarówno w zakresie kryteriów oceny, jak i samej metodyki. Ministerstwo Finansów czeka na uwagi dotyczące najnowszej propozycji modelu do 15 grudnia br. Zachęcamy do testowania modelu oraz zgłaszania uwag i propozycji wag poszczególnych atrybutów za naszym pośrednictwem, kierując je na adres: taxgov@crido.pl.
Kolejne spotkanie w ramach konsultacji odbędzie się 12 stycznia 2024 r. – być może poznamy wtedy ostateczny kształt modelu, o czym będziemy informować za pośrednictwem naszej strony.